Temel Gelir: Güney Kore Cumhurbaşkanı Lee Jae-myung'un Siyasi Felsefesi ve Uygulamaları

Güney Kore siyasetinde, Lee Jae-myung tartışmalı bir figürdür. Seongnam Belediye Başkanlığı'ndan Gyeonggi Eyalet Valiliği'ne, şimdi de Cumhurbaşkanlığı'na kadar temel gelir fikrinin uygulanmasını sürekli olarak teşvik etmiştir.

Lee Jae-myung, yapay zekanın üretimi yönlendirdiği bir çağda, "herkesin sürekli çalışabileceği" varsayımının artık geçerli olmadığını düşünüyor. Teknolojik ilerlemenin getirdiği faydaların herkes tarafından paylaşılması gerektiğini, azınlıklar tarafından tekelleştirilmemesi gerektiğini savunuyor. Bu anlayış, modern kapitalizmin yapısal krizine dair içgörülerinden kaynaklanıyor, özellikle de teknolojik yenilikler bağlamında, "istihdam artışı yokluğu" ve zengin-fakir arasındaki uçurumun derinleşmesi sorununa dikkat çekiyor.

2016 yılında, Seongnam Belediye Başkanı Lee Jae-myung cesur bir deneye başladı: 24 yaşındaki tüm gençlere 1 milyon Kore Wonu dağıtmak, herhangi bir koşul olmadan, sadece yerel harcama yapmaları gerekti. Bu politika "popülist" olarak eleştirilse de, beklenmedik bir başarı elde etti. Gençler somut ekonomik destek aldı, yerel işletmeler harcamaların artması sayesinde faydalandı ve Lee Jae-myung bu nedenle geniş bir siyasi destek kazandı.

2018 yılında Gyeonggi Eyalet Valisi olarak seçilen Lee Jae-myung, bu planı eyaletin 31 şehrine ve ilçesine genişletti. 2022'de, kırsal bölgelerde daha radikal bir deneme başlattı: Bir köyün belirlenmesi için kura çekildi, bu köydeki 3880 sakin, beş yıl boyunca koşulsuz olarak her ay 150.000 Kore wonu alacak. Bu denemenin amacı, temel gelirin sağlık, yerel ekonomi, istihdam ve dağılım eşitsizliği üzerindeki etkilerini araştırmaktır.

2022 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Lee Jae-myung, kapsamlı ve aşamalı bir evrensel temel gelir (UBI) planı önerdi. Tüm Kore vatandaşlarına ekonomik destek sağlamayı önerdi, başlangıç miktarı her kişi için yılda 250.000 Kore wonu olacak ve görev süresi boyunca bunu 1.000.000 Kore wonuna aşamalı olarak artırmayı planladı. Bu öneri, özellikle finansman kaynağı açısından şiddetli eleştirilerle karşılaştı. Sonunda, Lee Jae-myung, UBI vizyonu için ödediği siyasi bedel belki de bu nedenle hafif bir dezavantajla başarısız oldu.

2025 başkanlık seçimlerinde, Lee Jae-myung'un duruşunda belirgin bir değişim yaşandı. Bir dönem UBI konusundan kasıtlı olarak kaçındı ve bunun yerine iş dostu politikalar, Ar-Ge yatırımları ve yapay zeka gelişimi gibi konulara vurgu yaptı. Ancak, seçimlerin yaklaşmasıyla birlikte, tekrar "temel sosyal" büyük vizyonunu ortaya koydu. Bu kavram, somut bir UBI planı olmasa da, güçlü UBI unsurlarını yansıtarak doğumdan yaşlılığa kadar kapsamlı bir gelir destek sistemi oluşturmayı hedefliyor.

Lee Jae-myung, UBI'nin sadece bir sosyal politika değil, aynı zamanda ekonomiyi teşvik etmenin etkili bir aracı olduğunu düşünüyor. Halkın gelirini artırarak tüketimi teşvik etmek ve ekonomik bir döngü oluşturmak. UBI'nin, vatandaşların "ekonomik temel hak" sahibi olmalarını ve onurlu bir yaşam sürmelerini sağlamayı amaçladığını vurguladı. Ona göre, çalışma artık tek geçim kaynağı olmadığında, UBI çalışmayı yeniden tanımlayabilir, insanları "acı verici iş"ten kurtararak "mutlu iş" ve kendini gerçekleştirme peşinde koşmalarına yardımcı olabilir.

Dikkate değer olan, UBI fikrinin Kore toplumunda geniş bir ilgi gördüğüdür. Sadece bu fikri destekleyen özel bir siyasi parti değil, hatta Lee Jae-myung'un siyasi rakipleri bile parti programlarına temel gelir kavramını dahil etmiştir. Ancak, UBI'nın geniş kapsamlı uygulanması hâlâ büyük zorluklarla karşı karşıya, bunlar arasında mali sürdürülebilirlik, sosyal uzlaşı sağlanması ve siyasi ile idari koordinasyon yeteneği bulunmaktadır.

Geleceğin ne olursa olsun, Lee Jae-myung'un UBI etrafındaki keşifleri, Kore ve hatta küresel sosyal politikaların yenilenmesi için değerli deneyimler sunmuştur. Teknolojinin hızla geliştiği bir çağda, onun fikirleri derin düşüncelere yol açmıştır: Makineler üretim hattını devraldığında, insanlar yeni sosyal yapıda onurlarını ve değerlerini nasıl koruyabilir? Bu belki de Lee Jae-myung'un bırakabileceği en derin siyasi miras - kesin bir cevap değil, insanlığın geleceğiyle ilgili sonsuz bir mesele.