Plasma: Xây dựng Blockchain hiệu suất cao tối ưu cho Stablecoin

Stablecoin đã trở thành phương tiện quan trọng cho thanh toán trên chuỗi, thanh toán tài sản và dịch vụ tài chính, nhưng cơ sở hạ tầng blockchain hiện tại vẫn gặp nhiều vấn đề trong việc xử lý stablecoin, như chi phí giao dịch cao, nút thắt về hiệu suất và rủi ro tập trung. Để giải quyết điều này, Plasma đã đưa ra một giải pháp nhắm đến: xây dựng một sidechain Bitcoin hiệu suất cao được thiết kế riêng cho stablecoin, đồng thời tương thích với EVM, cung cấp giao dịch không phí, an toàn và khả năng mở rộng được cải thiện.

Ý tưởng đổi mới này đã thu hút sự chú ý rộng rãi từ thị trường. Vào tháng 2 năm 2025, Plasma thông báo đã hoàn thành việc huy động 24 triệu USD, với sự góp mặt của nhiều tổ chức và nhà đầu tư cá nhân nổi tiếng. Ngoài ra, một số nền tảng do những nhân vật nổi tiếng trong ngành sáng lập cũng chọn phát hành token lần đầu của Plasma làm sản phẩm ICO đầu tiên.

Sự cần thiết của Blockchain dành riêng cho Stablecoin

Theo dự báo từ một tổ chức nghiên cứu, khối lượng giao dịch hàng năm của stablecoin sẽ đạt 15,6 nghìn tỷ USD vào năm 2024, vượt qua quy mô giao dịch của các ông lớn thanh toán chính. Là một ứng dụng then chốt trong lĩnh vực tiền điện tử, stablecoin đóng vai trò cốt lõi trong nhiều tình huống, thu hút một lượng lớn dự án mới và các doanh nghiệp truyền thống tăng tốc bố trí, xây dựng hệ sinh thái sản phẩm mới. Plasma, với cơ sở hạ tầng stablecoin làm điểm khởi đầu, nhằm tạo ra một blockchain có khả năng chịu tải cao và có thể mở rộng, được thiết kế riêng cho stablecoin, và hy vọng trở thành lớp thanh toán và phát hành toàn cầu cho đồng đô la kỹ thuật số.

Nhóm Plasma cho rằng, các chuỗi công cộng chính hiện nay còn thiếu sót trong việc hỗ trợ stablecoin. Ví dụ, phí Gas cao của Ethereum khiến nó hoạt động kém trong các tình huống thanh toán; trong khi một số chuỗi công cộng mặc dù giành thị trường nhờ phí thấp và giao dịch nhanh, nhưng mạng lưới lại quá tập trung, có nguy cơ an toàn.

Để đối phó với những thách thức này, Plasma đã đề xuất một loại blockchain mới được thiết kế riêng cho stablecoin. Kế hoạch của họ là xây dựng một sidechain dựa trên blockchain Bitcoin, đồng thời duy trì tính tương thích hoàn toàn với Ethereum Virtual Machine (EVM). Thiết kế này không chỉ đáp ứng nhu cầu cơ bản của các hoạt động tài chính phi tập trung mà còn tận dụng được tính bảo mật của Bitcoin, đồng thời cung cấp giao dịch stablecoin không mất phí, hứa hẹn sẽ giải phóng tiềm năng của thị trường stablecoin trị giá hàng nghìn tỷ đô la.

Kế thừa tính bảo mật của mạng Bitcoin, ra mắt cơ chế chuyển tiền "không phí"

Nguyên nhân mà đội ngũ Plasma chọn xây dựng sidechain Bitcoin là do tính bảo mật và đặc điểm phi tập trung vô song của mạng Bitcoin, cung cấp một cơ sở lý tưởng cho việc thanh toán Stablecoin toàn cầu. Mạng lưới Bitcoin vững chắc và phi tín nhiệm cung cấp sự bảo đảm an toàn không thể bị thay đổi, tạo nền tảng vững chắc cho hệ thống Plasma.

Về cơ chế đồng thuận cốt lõi, đội ngũ Plasma đã tự phát triển PlasmaBFT dựa trên sự tiến hóa của Fast HotStuff, hỗ trợ xử lý hàng nghìn giao dịch mỗi giây, đáp ứng nhu cầu thanh toán Stablecoin toàn cầu với tốc độ cao. PlasmaBFT được viết bằng ngôn ngữ Rust, được tối ưu hóa cho độ trễ đầu cuối thấp.

Plasma đã đạt được sự kế thừa an toàn tối thiểu bằng cách neo rễ trạng thái vào mạng Bitcoin. Thiết kế này cho phép Plasma không cần dựa vào một nút xác thực hoặc tổ chức trung gian đơn lẻ, vẫn có thể đạt được mức độ an toàn tương đương với Bitcoin, giảm thiểu rủi ro điểm lỗi đơn lẻ hoặc tấn công, cung cấp nền tảng tin cậy cho việc thanh toán quy mô lớn của stablecoin.

Việc triển khai cơ chế đồng thuận Plasma sẽ diễn ra qua ba giai đoạn, bắt đầu từ những người xác thực đáng tin cậy, dần dần mở rộng tập hợp các xác thực viên, và cuối cùng chuyển sang mô hình hoàn toàn phi tập trung.

Để giải quyết vấn đề phí giao dịch cao, Plasma đã ra mắt cơ chế chuyển tiền "không phí" cho Stablecoin, điều này sẽ nâng cao đáng kể tính phổ biến và tiện lợi của việc thanh toán bằng Stablecoin, đặc biệt là trong các tình huống thanh toán vi mô hàng ngày. Mạng lưới Plasma sử dụng kiến trúc phân khối, thiết kế có hai tầng xử lý song song, lần lượt xử lý giao dịch tính phí bình thường và giao dịch miễn phí, cho phép người dùng lựa chọn phương thức giao dịch khác nhau tùy theo nhu cầu.

Quy tắc phát hành và khóa token XPL

XPL là đồng coin gốc của mạng Plasma, được sử dụng để duy trì sự đồng thuận và an toàn cũng như làm nhiên liệu cho lớp thực thi. XPL đóng vai trò cốt lõi trong hệ thống, không chỉ bảo đảm an toàn cho cơ chế đồng thuận PlasmaBFT, hỗ trợ thực thi EVM dựa trên Reth, mà còn sẽ hỗ trợ cầu Bitcoin với độ tin cậy tối thiểu.

Việc phát hành công khai XPL sẽ diễn ra trên trang web chính thức của Plasma, người tham gia cần hoàn thành các quy trình xác minh danh tính và tuân thủ cần thiết. Việc đặt cọc sẽ mở vào ngày 9 tháng 6, và việc phát hành thực tế sẽ bắt đầu vài tuần sau đó. Số lượng đơn vị của mỗi người tham gia tương ứng với một hạn ngạch phân phối đảm bảo, có thể sử dụng nhiều loại stablecoin để mua XPL. Đợt phát hành công khai này dự kiến bán 10% tổng lượng XPL, tương ứng với định giá hoàn toàn pha loãng là 500 triệu đô la.

Quá trình tham gia bao gồm giai đoạn gửi tiền, thời gian khóa và phân phối token. Trong giai đoạn gửi tiền, người tham gia gửi stablecoin vào Plasma Vault trên Ethereum, tích lũy "đơn vị" để xác định tỷ lệ phân bổ XPL được đảm bảo. Sau khi kết thúc giai đoạn gửi tiền, vốn sẽ bị khóa trong ít nhất 40 ngày. Khi mạng chính Plasma Beta ra mắt, người tham gia sẽ nhận được token XPL phân bổ tương ứng, vốn trong giai đoạn gửi tiền cũng sẽ được cầu nối vào mạng Plasma và có thể rút.

Cần lưu ý rằng đợt phát hành công khai này chỉ mở cho các khu vực đủ điều kiện và có các yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt. Người dùng ở Mỹ có thể tham gia gửi tiền để kiếm đơn vị, nhưng việc mua XPL yêu cầu xác minh danh tính nhà đầu tư đủ điều kiện, và token XPL mua sẽ bị khóa trong 12 tháng không được phép bán lại.

Plasma nhấn mạnh, cấu trúc phát hành lần này phản ánh giá trị cốt lõi của mạng lưới: khuyến khích sự tham gia lâu dài, duy trì lợi ích nhất quán và tăng cường tính minh bạch, đảm bảo rằng các nhà đóng góp sớm có thể chia sẻ công bằng lợi ích từ sự tăng trưởng của mạng lưới.