Trò lừa bịp Rug Pull lan rộng trong thế giới tài sản tiền điện tử, hàng triệu nhà đầu tư trở thành nạn nhân

Lĩnh vực tài sản tiền điện tử đang đối mặt với một cơn sóng lừa bịp quy mô khổng lồ. Theo thống kê từ các nền tảng dữ liệu, có tới 304,000 đồng coin tồn tại với các mức độ hành vi Rug Pull khác nhau, trung bình mỗi ngày có hàng trăm "đồng coin bẫy" xuất hiện trên mạng. Mô hình tội phạm được gọi là "Rug Pull" (lừa đảo kiểu rút thảm) này đang tràn ngập toàn bộ thế giới tài sản tiền điện tử theo cách công nghiệp.

Dữ liệu cho thấy, trên mạng lưới Ethereum có 266.000 địa chỉ nhà phát triển độc lập đang hoạt động, chuyên tạo ra và quảng bá các token lừa đảo. Những "nhà phát triển" này lợi dụng các công cụ phát hành coin có ngưỡng thấp và cơ sở người dùng lớn để rải mồi một cách chính xác. Mặc dù lợi nhuận trung bình của một dự án lừa đảo trên Ethereum khoảng 1,65 triệu đô la Mỹ, nhưng con số lớn lao này đã khiến tổng thu nhập đạt tới 502 tỷ đô la Mỹ.

Trên các chuỗi công khai khác, sự kiện Rug Pull cũng xảy ra thường xuyên. Trên chuỗi Polygon, đã ghi nhận 530 sự kiện Rug Pull, với tổng lợi nhuận đạt 10,140 USD, liên quan đến 7,680 tài sản tiền điện tử và 4,640 nhà phát triển lừa đảo hoạt động. Chuỗi Linea mới nổi, mặc dù dữ liệu còn tương đối ít, nhưng đã có 399 sự kiện Rug Pull, trong đó 4 hợp đồng bị rút cạn thanh khoản hoàn toàn.

Càng đáng kinh ngạc hơn, đã có hơn 7 triệu nhà đầu tư trở thành nạn nhân trực tiếp của trò lừa bịp Rug Pull. Điều này có nghĩa là tài sản của hàng triệu cá nhân và gia đình đã biến mất trong những cái bẫy này.

Rug Pull chủ yếu được chia thành hai loại: Rug Pull cứng và Rug Pull mềm. Rug Pull cứng là một cuộc cướp bóc triệt để, kẻ lừa đảo thông qua mã độc hoặc lỗ hổng đã được thiết lập sẵn, chủ quan hút hết thanh khoản của toàn bộ dự án. Chẳng hạn, trên chuỗi Avalanche và Polygon, có một số địa chỉ liên quan đến một lượng lớn token Rug Pull và các pool thanh khoản bị rút cạn, tỷ lệ lên đến 1466.67%.

Rug Pull mềm thì kín đáo và hiểm ác hơn. Nó sẽ không khiến giá token giảm ngay lập tức về 0, mà tạo ra một ảo tưởng về "giảm dần chậm" hoặc "nhà phát triển tạm thời điều chỉnh". Kẻ lừa đảo có thể bịa ra nhiều lý do khác nhau, như "di chuyển hợp đồng", "nâng cấp hệ thống"... dẫn đến việc một số nhà đầu tư vì có tâm lý may rủi hoặc không kịp phản ứng mà không thể kịp thời thoát ra, cuối cùng phải chịu tổn thất lớn trong sự giảm dần liên tục.

Dữ liệu cũng cho thấy, năm 2023 là năm có số lượng mã thông báo Rug Pull được triển khai nhiều nhất. Chỉ riêng trên Ethereum, số lượng mã thông báo gian lận được triển khai trong năm 2023 đã đạt 125,759 cái, chiếm 42,3% tổng số trong năm năm qua. Mặc dù số lượng triển khai trong năm 2024 có giảm, nhưng vẫn cao tới 69,154 cái. Đáng chú ý là, vòng đời trung bình của các hợp đồng lừa đảo đã giảm mạnh từ 356 ngày vào năm 2021 xuống chỉ còn 3,8 ngày vào năm 2025, điều này đặt ra yêu cầu cao hơn cho các mô hình kiểm soát rủi ro.

Đối mặt với quy mô lừa đảo lớn như vậy, các nhà đầu tư cần nâng cao cảnh giác. Trước khi đầu tư, nên xem xét kỹ hợp đồng có mã nguồn mở hay không, có được kiểm toán bởi các tổ chức kiểm toán nổi tiếng hay không, bối cảnh đội ngũ có thể xác minh được hay không, tình hình khóa thanh khoản như thế nào, v.v. Đồng thời, cũng cần cảnh giác với một số chiêu thức lừa đảo phổ biến như hứa hẹn lợi nhuận cao, đội ngũ ẩn danh, không có kiểm toán, khóa thanh khoản đáng ngờ hoặc thiếu hụt, quảng cáo trên mạng xã hội, kéo giá trong thời gian ngắn, v.v.

Rug Pull không chỉ gây ra tổn thất kinh tế lớn mà còn là một cuộc tấn công hệ thống nhằm vào nền tảng lòng tin của toàn bộ ngành công nghiệp blockchain và tài sản tiền điện tử. Việc vạch trần những sự thật đen tối này không chỉ nhằm cảnh báo các nhà đầu tư chú ý đến rủi ro, mà còn để thúc đẩy toàn ngành hình thành một hệ thống giám sát hoàn thiện hơn, bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư và duy trì trật tự thị trường.